Navigation Website không chỉ là "bản đồ" dẫn lối người dùng khám phá nội dung trên trang, mà còn là yếu tố quyết định trải nghiệm và hiệu quả hoạt động của một website. Một hệ thống Navigation được xây dựng thông minh không chỉ giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm thông tin mà còn tối ưu hóa SEO, gia tăng tỷ lệ chuyển đổi. Vậy Navigation là gì, và làm thế nào để thiết kế Navigation Website vừa thân thiện với người dùng vừa đạt hiệu quả cao? Cùng Markdao tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
Navigation là gì?
Định nghĩa Navigation trong website
Navigation (hay hệ thống điều hướng) trong website là một tập hợp các liên kết, nút hoặc menu giúp người dùng di chuyển giữa các trang và khám phá nội dung trên trang web một cách dễ dàng. Nó thường bao gồm thanh menu chính, các mục phụ, liên kết trong footer, và đôi khi là công cụ tìm kiếm nội bộ.
Nói cách khác, Navigation chính là "kim chỉ nam" giúp người dùng không bị lạc trong mê cung của website, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức nội dung một cách logic và trực quan.
Tại sao Navigation là yếu tố quan trọng cho một website?
1. Cải thiện trải nghiệm người dùng (UX):
- Navigation được thiết kế tốt sẽ giúp người dùng tìm thấy thông tin họ cần một cách nhanh chóng và dễ dàng.
- Nó giảm thiểu sự bối rối, nâng cao mức độ hài lòng của khách truy cập.
2. Tăng thời gian truy cập và giảm tỷ lệ thoát trang:
- Một hệ thống Navigation hợp lý giúp người dùng khám phá thêm nhiều nội dung khác trên website.
- Khi người dùng dễ dàng tìm thấy nội dung thú vị, họ sẽ ở lại lâu hơn, giảm tỷ lệ thoát trang (Bounce Rate).
3. Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO):
- Navigation không chỉ hỗ trợ người dùng mà còn giúp các công cụ tìm kiếm như Google hiểu rõ hơn về cấu trúc và nội dung của website.
- Sử dụng từ khóa trong các liên kết hoặc menu điều hướng giúp tăng khả năng hiển thị trên trang kết quả tìm kiếm.
4. Hướng người dùng đến các mục tiêu cụ thể:
- Một Navigation được thiết kế chiến lược có thể dẫn dắt người dùng đến các trang đích quan trọng như "Sản phẩm," "Liên hệ," hoặc "Đăng ký."
- Điều này gia tăng tỷ lệ chuyển đổi (Conversion Rate), hỗ trợ các mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
5. Tạo ấn tượng chuyên nghiệp cho website:
- Navigation rõ ràng, gọn gàng giúp xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp, đáng tin cậy trong mắt người dùng.
- Nó là một phần không thể thiếu để tăng cường uy tín thương hiệu.
Nhìn chung, Navigation không chỉ là một công cụ, mà còn là cầu nối giữa website và người dùng. Một website có hệ thống Navigation hiệu quả là chìa khóa để thu hút, giữ chân khách truy cập và đạt được mục tiêu kinh doanh.
Phân loại các Web Navigation
Web Navigation được chia thành 3 loại chính dựa trên cách tổ chức và phạm vi điều hướng:
1. Global Navigation (Điều hướng toàn cục)
Định nghĩa: Là hệ thống điều hướng hiển thị trên toàn bộ website, thường xuất hiện ở đầu trang (header) hoặc trong thanh menu chính. Global Navigation giúp người dùng truy cập nhanh đến các phần quan trọng của website, bất kể họ đang ở trang nào.
- Đặc điểm:
- Bao gồm các mục quan trọng như "Trang chủ," "Sản phẩm," "Dịch vụ," "Giới thiệu," và "Liên hệ."
- Thường được duy trì cố định trên toàn bộ các trang, đảm bảo tính nhất quán.
Ví dụ: Thanh menu trên cùng của các website như Amazon hay Facebook, nơi người dùng có thể nhanh chóng truy cập vào các danh mục chính.
2. Hierarchical Navigation (Điều hướng phân cấp)
Định nghĩa: Là hệ thống điều hướng phản ánh cấu trúc tổ chức của website, với nội dung được sắp xếp từ tổng quát đến chi tiết. Điều hướng phân cấp thường được sử dụng cho các website có nhiều tầng nội dung.
- Đặc điểm:
- Tổ chức theo dạng cây, với các danh mục chính (parent) và các danh mục phụ (child).
- Người dùng có thể đi sâu vào từng cấp nội dung, từ các danh mục lớn đến các trang con chi tiết.
- Ví dụ:
- Trang thương mại điện tử: Danh mục chính là "Thời trang," sau đó phân cấp thành "Thời trang nam," "Thời trang nữ," rồi đến các sản phẩm cụ thể.
- Trang tin tức: Danh mục "Tin tức quốc tế," "Tin tức trong nước," và các bài viết cụ thể.
3. Local Navigation (Điều hướng cục bộ)
Định nghĩa: Là hệ thống điều hướng giúp người dùng di chuyển trong một khu vực hoặc một nhóm nội dung cụ thể của website. Local Navigation thường hiển thị trên các trang con hoặc các danh mục cụ thể.
- Đặc điểm:
- Phạm vi điều hướng giới hạn trong một phần nhỏ của website.
- Giúp người dùng dễ dàng khám phá nội dung liên quan trong cùng một danh mục hoặc chủ đề.
- Ví dụ:
- Trên một trang blog, Local Navigation có thể bao gồm các bài viết liên quan hoặc các danh mục bài viết trong cùng một chủ đề.
- Trên trang sản phẩm của một trang thương mại điện tử, nó hiển thị các sản phẩm cùng loại hoặc các tùy chọn khác trong cùng danh mục.
Các loại Navigation phổ biến trong thiết kế website
Hệ thống Navigation không chỉ đơn thuần là một thanh menu, mà còn có nhiều hình thức đa dạng, phù hợp với mục đích và cấu trúc của từng website. Dưới đây là các loại Navigation phổ biến thường được sử dụng trong thiết kế website:
1. Horizontal Navigation (Thanh điều hướng ngang)
- Đặc điểm: Đây là kiểu Navigation phổ biến nhất, với các mục menu được hiển thị trên một thanh ngang ở đầu trang.
- Ưu điểm:
- Gọn gàng, dễ nhìn, giúp người dùng nhanh chóng tìm thấy nội dung chính.
- Phù hợp với các website có số lượng danh mục vừa phải (5–8 mục).
- Ứng dụng: Thường thấy ở các website doanh nghiệp, cửa hàng trực tuyến hoặc blog.
2. Vertical Navigation (Thanh điều hướng dọc)
- Đặc điểm: Các mục menu được hiển thị theo chiều dọc, thường nằm bên trái hoặc bên phải trang web.
- Ưu điểm:
- Hiển thị được nhiều danh mục hơn so với thanh ngang.
- Phù hợp với các website có nhiều tầng nội dung hoặc chuyên mục.
- Ứng dụng: Các trang thương mại điện tử, website tin tức, hoặc website nội dung phức tạp.
3. Dropdown Navigation (Menu thả xuống)
- Đặc điểm: Khi người dùng di chuột hoặc nhấp vào một mục chính, menu con sẽ xuất hiện theo dạng thả xuống.
- Ưu điểm:
- Tiết kiệm không gian hiển thị, giúp tổ chức nội dung một cách khoa học.
- Dễ dàng điều hướng đến các trang con.
- Ứng dụng: Thường dùng cho các website có nhiều danh mục phụ, ví dụ: các trang thương mại điện tử hoặc học thuật.
4. Mega Menu Navigation
- Đặc điểm: Là phiên bản nâng cấp của menu thả xuống, hiển thị một bảng lớn với nhiều liên kết và nội dung đa dạng.
- Ưu điểm:
- Tổ chức thông tin phức tạp một cách rõ ràng.
- Hỗ trợ hiển thị hình ảnh hoặc các yếu tố đồ họa, thu hút sự chú ý.
- Ứng dụng: Các trang thương mại điện tử lớn hoặc trang có lượng nội dung khổng lồ (Amazon, Lazada).
5. Sticky Navigation (Thanh điều hướng cố định)
- Đặc điểm: Thanh Navigation luôn hiển thị trên màn hình, ngay cả khi người dùng cuộn xuống dưới.
- Ưu điểm:
- Giúp người dùng truy cập nhanh vào các mục chính mà không cần cuộn lên đầu trang.
- Tăng tính tiện lợi và trải nghiệm người dùng.
- Ứng dụng: Các website thương mại điện tử, blog, hoặc trang dịch vụ trực tuyến.
6. Hamburger Menu Navigation
- Đặc điểm: Biểu tượng menu ba dấu gạch ngang (hamburger) mở ra danh sách các mục điều hướng.
- Ưu điểm:
- Tiết kiệm không gian, phù hợp với giao diện trên thiết bị di động.
- Giữ cho giao diện chính gọn gàng.
- Ứng dụng: Phổ biến trên website di động, ứng dụng và cả một số trang desktop hiện đại.
7. Footer Navigation (Thanh điều hướng ở chân trang)
- Đặc điểm: Các liên kết điều hướng được đặt ở cuối trang, thường bao gồm các mục như "Chính sách bảo mật," "Liên hệ," hoặc "Hỗ trợ khách hàng."
- Ưu điểm:
- Bổ sung cho thanh điều hướng chính, cung cấp liên kết đến các thông tin ít quan trọng hơn.
- Tăng khả năng tiếp cận nội dung cho người dùng cuộn đến cuối trang.
- Ứng dụng: Phổ biến ở mọi loại website, đặc biệt là trang thương mại điện tử và doanh nghiệp.
8. Side Navigation (Điều hướng bên cạnh)
- Đặc điểm: Thanh điều hướng nằm ở bên trái hoặc phải màn hình, thường mở rộng khi người dùng tương tác.
- Ưu điểm:
- Tiết kiệm không gian khi ở trạng thái thu gọn.
- Giúp hiển thị nhiều nội dung mà không làm rối giao diện chính.
- Ứng dụng: Thường gặp trên các website di động hoặc ứng dụng web.
Việc chọn loại Navigation phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu thiết kế và đặc thù của website. Dù là dạng nào, mục tiêu cuối cùng vẫn là đảm bảo người dùng có thể dễ dàng tiếp cận thông tin và trải nghiệm website một cách mượt mà. Một hệ thống điều hướng hiệu quả chính là cầu nối giúp doanh nghiệp tiếp cận người dùng và đạt được mục tiêu kinh doanh.
8 Nguyên tắc xây dựng Navigation Website
Hệ thống Navigation tốt là yếu tố không thể thiếu trong thiết kế website, không chỉ giúp người dùng dễ dàng điều hướng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu SEO. Dưới đây là 8 nguyên tắc cụ thể để xây dựng Navigation hiệu quả.
1. Xây dựng cấu trúc phân cấp rõ ràng
Cụ thể:
- Trước khi bắt đầu thiết kế, hãy lập sơ đồ cấu trúc website. Điều này giúp bạn xác định các danh mục chính, phụ và cách chúng liên kết với nhau.
- Đảm bảo nội dung website được sắp xếp hợp lý, từ tổng quát đến chi tiết.
Cách thực hiện:
- Phân chia rõ ràng các cấp bậc: Trang chủ → Danh mục chính → Danh mục phụ → Nội dung chi tiết.
- Đặt các mục phổ biến nhất (như “Sản phẩm” hay “Dịch vụ”) ở vị trí dễ thấy trên menu.
- Sử dụng sơ đồ dạng cây (tree diagram) để dễ hình dung và điều chỉnh cấu trúc.
Ví dụ:
Trang chủ > Blog > SEO > Hướng dẫn tối ưu SEO cơ bản.
2. Sử dụng tên mục rõ ràng và ngắn gọn
Cụ thể: Tên các mục cần đơn giản, dễ hiểu và phản ánh đúng nội dung. Người dùng chỉ mất 1-2 giây để nhận diện nội dung từ menu, vì vậy sự rõ ràng là rất quan trọng.
Cách thực hiện:
- Dùng từ ngữ quen thuộc và ngắn gọn, ví dụ: “Liên hệ” thay vì “Thông tin để liên hệ với chúng tôi.”
- Tránh dùng thuật ngữ chuyên ngành quá phức tạp nếu đối tượng người dùng không phải là chuyên gia.
Ví dụ:
Tốt: Blog, Dịch vụ, Sản phẩm.
Không tốt: Nơi tổng hợp thông tin, Các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp.
3. Thiết kế giao diện thân thiện với người dùng
Cụ thể: Giao diện điều hướng cần trực quan, dễ sử dụng và phù hợp trên mọi thiết bị, đặc biệt là di động – nơi chiếm phần lớn lượng truy cập hiện nay.
Cách thực hiện:
- Đảm bảo các nút menu dễ nhìn và đủ lớn để bấm.
- Thiết kế menu thả xuống (dropdown) nếu có nhiều danh mục, nhưng tránh làm menu quá sâu (>3 cấp).
- Dùng thiết kế responsive để đảm bảo menu hiển thị tốt trên di động và máy tính.
4. Tạo Breadcrumb để cải thiện điều hướng sâu
Cụ thể: Breadcrumb (đường dẫn liên kết) là công cụ giúp người dùng dễ dàng nhận biết họ đang ở đâu trên website, đồng thời quay lại các cấp nội dung trước đó một cách nhanh chóng.
Cách thực hiện:
- Đặt breadcrumb ở vị trí dễ thấy, thường nằm trên cùng trang nội dung.
- Đảm bảo đường dẫn đầy đủ và chính xác:
Ví dụ: Trang chủ > Sản phẩm > Thời trang nam > Áo sơ mi. - Đính kèm liên kết ở từng cấp để người dùng dễ dàng truy cập lại.
5. Tối ưu hóa tốc độ tải và hiệu suất
Cụ thể: Navigation cần được tải nhanh để đảm bảo trải nghiệm người dùng không bị gián đoạn, nhất là trên các website lớn hoặc thương mại điện tử.
Cách thực hiện:
- Sử dụng mã nguồn gọn nhẹ (CSS và JavaScript tối ưu).
- Tối ưu hình ảnh trong menu (nếu có) để giảm dung lượng.
- Tránh sử dụng quá nhiều hiệu ứng động phức tạp.
6. Tích hợp công cụ tìm kiếm nội bộ trong Navigation
Cụ thể: Một thanh tìm kiếm trong menu giúp người dùng dễ dàng tìm thấy nội dung cụ thể, đặc biệt trên các website có nhiều nội dung như blog hoặc trang thương mại điện tử.
Cách thực hiện:
- Đặt thanh tìm kiếm ở góc phải hoặc vị trí dễ thấy trong header.
- Hỗ trợ tính năng gợi ý tự động khi người dùng nhập từ khóa.
- Ví dụ: Gõ “áo” sẽ hiển thị gợi ý như “Áo sơ mi,” “Áo thun nam.”
7. Làm nổi bật các trang quan trọng
Cụ thể: Những trang như “Trang chủ,” “Liên hệ,” “Dịch vụ” cần được thiết kế nổi bật để thu hút sự chú ý của người dùng ngay lập tức.
Cách thực hiện:
- Dùng màu sắc tương phản hoặc hiệu ứng hover khi di chuột qua các mục quan trọng.
- Đặt chúng ở các vị trí chiến lược như đầu menu hoặc cuối menu.
- Sử dụng nút CTA (Call-to-Action) cho các trang như “Đăng ký” hoặc “Liên hệ ngay.”
8. Sử dụng liên kết nội bộ hợp lý
Cụ thể: Liên kết nội bộ không chỉ giúp người dùng khám phá thêm nội dung liên quan mà còn giúp các công cụ tìm kiếm thu thập dữ liệu hiệu quả hơn.
Cách thực hiện:
- Liên kết các trang, bài viết hoặc sản phẩm liên quan trong nội dung.
- Sử dụng từ khóa hợp lý làm anchor text cho liên kết.
- Kiểm tra thường xuyên để đảm bảo không có liên kết bị lỗi (broken links).
Áp dụng đúng 8 nguyên tắc trên sẽ giúp website của bạn trở nên trực quan, thân thiện với người dùng và hiệu quả hơn trong việc thu hút và giữ chân khách hàng. Hệ thống Navigation tốt không chỉ làm hài lòng người dùng mà còn giúp bạn xây dựng nền tảng SEO vững chắc.
Các công cụ hỗ trợ thiết kế Navigation Website hiệu quả
Khi xây dựng hệ thống điều hướng cho website, việc sử dụng các công cụ hỗ trợ có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian, nâng cao chất lượng thiết kế và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng. Dưới đây là một số công cụ phổ biến giúp bạn thiết kế và triển khai Navigation hiệu quả:
1. Adobe XD
Adobe XD là một công cụ thiết kế giao diện người dùng mạnh mẽ, được sử dụng để tạo wireframe, mockup và prototype. Bạn có thể dễ dàng thiết kế các menu, thanh điều hướng, và giao diện website trong một không gian trực quan.
Tính năng nổi bật:
- Hỗ trợ tạo các nguyên mẫu tương tác (interactive prototypes) để kiểm tra tính năng Navigation.
- Dễ dàng tích hợp với các công cụ Adobe khác như Photoshop và Illustrator.
- Chia sẻ thiết kế dễ dàng với các thành viên trong nhóm.
Lợi ích khi sử dụng:
- Thiết kế giao diện web mượt mà và dễ dàng kiểm tra hiệu quả của Navigation.
- Tích hợp với các công cụ như Sketch và Figma để tạo ra các sản phẩm đồng nhất.
2. Sketch
Sketch là công cụ thiết kế giao diện phổ biến dành cho Mac, được yêu thích bởi các nhà thiết kế UX/UI. Sketch giúp bạn tạo dựng các menu, thanh điều hướng, các thành phần giao diện với tính năng hỗ trợ vector mạnh mẽ.
Tính năng nổi bật:
- Cung cấp các plugin hỗ trợ thiết kế Navigation như Smart Layouts giúp dễ dàng thay đổi bố cục.
- Cho phép tạo và chia sẻ các symbols (biểu tượng) giúp tái sử dụng các thành phần như thanh điều hướng trong các thiết kế khác nhau.
Lợi ích khi sử dụng:
- Thiết kế nhanh chóng và dễ dàng, đặc biệt với các bản mẫu có sẵn.
- Tạo dựng và điều chỉnh Navigation cho các thiết kế website phản hồi linh hoạt.
3. Figma
Figma là công cụ thiết kế giao diện và prototyping online phổ biến, cho phép nhiều người dùng cộng tác trong thời gian thực. Với Figma, bạn có thể tạo các mẫu thiết kế Navigation và chia sẻ trực tiếp với các thành viên trong nhóm.
Tính năng nổi bật:
- Cộng tác trong thời gian thực với nhóm thiết kế hoặc khách hàng.
- Cung cấp thư viện UI kit và các mẫu sẵn có, bao gồm các thiết kế cho menu và Navigation.
- Tích hợp với các công cụ khác như Slack, Trello, giúp cải thiện hiệu suất làm việc nhóm.
Lợi ích khi sử dụng:
- Tạo và chỉnh sửa Navigation theo thời gian thực mà không cần phải tải lên và tải xuống các tệp thiết kế.
- Tính năng đa nền tảng, dễ dàng làm việc từ bất kỳ đâu và trên mọi thiết bị.
4. UXPin
UXPin là một công cụ thiết kế UX/UI mạnh mẽ, cung cấp khả năng tạo wireframe, mockups và prototypes. UXPin hỗ trợ việc tạo ra các mẫu thiết kế Navigation linh hoạt và dễ dàng kiểm tra tính tương tác của chúng.
Tính năng nổi bật:
- Hỗ trợ tạo các prototypes có thể tương tác, cho phép kiểm tra và tối ưu hóa hệ thống điều hướng trước khi triển khai.
- Cho phép sử dụng các thành phần UI có sẵn để xây dựng các thanh điều hướng và các yếu tố giao diện khác.
Lợi ích khi sử dụng:
- Giảm thời gian phát triển bằng cách kiểm tra tương tác Navigation ngay từ khi thiết kế.
- Cộng tác nhóm dễ dàng và giúp tiết kiệm chi phí trong giai đoạn phát triển.
5. InVision
InVision là một công cụ thiết kế, prototype và kiểm thử UX giúp các nhà thiết kế xây dựng hệ thống điều hướng website mạnh mẽ. InVision rất phù hợp cho việc thử nghiệm các yếu tố như Navigation trong các mẫu tương tác.
